Cadw eich cartref rhag lleithder ac anwedd

Ydy eich cartref yn llaith?

Yn gyffredinol achosir lleithder trwy ddiffyg yn strwythur yr adeilad. Mae dau fath sylfaenol o leithder: 

• Lleithder treiddgar pan fydd dŵr yn cael mynediad i’r cartref trwy ddiffyg allanol, e.e. crac yn y wal neu deilsen to yn rhydd. Yn aml bydd y lleithder yn dangos fel darnau tywyll ar waliau a nenfydau sy’n gwaethygu pan fydd hi’n bwrw.
• Digwydd lleithder codi pan nad oes cwrs lleithder neu fod problem gyda’r cwrs lleithder neu’r bilen a bod dŵr yn codi o’r ddaear i’r waliau neu’r llawr. Symptomau o leithder codi yw marc llanw o hyd at 1 metr uwchlaw’r llawr gyda phapur wal yn pilio a phlaster yn malurio â staen halen. Gallai sgertins a gwaith pren arall ddangos arwyddion o bydredd hefyd.

Anaml y bydd yr achosion lleithder hyn â llwydni du ac yn aml yn gadael ‘marc llanw’. 

Os nad ydych chi’n meddwl bod y lleithder yn dod o unrhyw un o’r achosion  hyn, mae’n debyg mai anwedd ydyw.

Beth yw anwedd?

Digwydd anwedd unrhyw bryd ond mae’n fwyaf amlwg yn ystod tywydd oer. Mae’n dechrau fel lleithedd yn yr aer; fel arfer wedi’i gynhyrchu trwy goginio, golchi neu sychu dillad dan do ar reiddiaduron. Pan fydd yn bwrw wynebau oer megis waliau, drychau, teils wal a ffenestri mae’n cyddwyso ac yn ffurfio defnynnau dŵr. Mae’r aer llaith yn codi pan fydd hi’n gynnes ac yn aml yn gorffen ar nenfydau ac mewn ystafelloedd lan lofft sy’n oerach na gweddill y tŷ. Mae anwedd i’w ganfod mewn corneli, neu ar ffenestri, y tu fewn neu’r tu ôl i gypyrddau dillad a chypyrddau. 

Gall anwedd cyson arwain at dwf llwydni sy’n ymddangos fel darnau o smotiau du ar waliau a nenfydau. 

Atal anwedd

Cynhyrchu llai o leithedd:

• Gorchuddio sosbenni
• Sychu dillad yn yr awyr agored
• Awyru eich peiriant sychu dillad i’r awyr agored
• Osgoi defnyddio gwresogyddion paraffin neu nwy botel heb ffliw

Awyru i dynnu’r lleithedd:

• Awyru’r cartref i gyd, yn enwedig pan fydd rhywun adref
• Cynyddu awyru’r gegin ac ystafell ymolchi pan fyddan nhw’n cael eu defnyddio a chau’r drws
• Awyru cypyrddau a chypyrddau dillad
• Peidio â chau fentiau parhaol
• Cadw awyryddion ‘diferynnau’ ar agor cymaint â phosibl 

Cynheswch eich cartref ychydig yn fwy: 

• Os yw’n bosibl, cadwch wres cefndir yn isel drwy’r dydd, gydag awyru cefndir 

Os ydych chi’n ei chael hi’n anodd gyda biliau gwres, cysylltwch â’ch cyflenwr ynni am dariffau amgen. Mae gwybodaeth bellach a chyngor i’w cael hefyd ar ein tudalennau gwe arbedion ynni cartref a defnyddio ynni'n effeithlon.